portal motoryzacyjny Jedź Bezpiecznie | nowe materiały na stronie
powrót do strony głównej

poznaj nasze opinie z testów samochodów		 NOWE NA STRONIE:
• TESTY | Plusy i minusy - Cupra Born, elementy podnoszące bezpieczeństwo dzieci
• TESTY ZDERZENIOWE EURO NCAP | Honda, NIO i Toyota z ocenami Euro NCAP
• TESTY | Dziecko w Cupra Born - foteliki i wózki
Portal dla wszystkich uczestnikw ruchu drogowego | Jed Bezpiecznie
Jedź Bezpiecznie | magazyn motoryzacyjny

TESTY

social media - magazyn motoryzacyjny Jedź Bezpiecznie

Akcje przywoławcze do serwisów

Bezpieczeństwo dzieci

Elektromobilność

Polskie drogi

Porady

Porozmawiajmy o bezpieczeństwie

Produkty

Przepisy

Salon samochodowy

Sport

Technika

TESTY | Samochody dostawcze

Testy zderzeniowe Euro NCAP

Ubezpieczenia

Wydarzenia

Wypadki drogowe

Z rynku
 
Dzia�ania na rzecz BRD | Najwy�sza Izba Kontroli

NIK o bezpiecze�stwie pieszych i rowerzyst�w na drogach publicznych
15-07-2016 | �r�d�o: NIK | foto: archiwum

Obecny system zarz�dzania bezpiecze�stwem ruchu drogowego nie umo�liwia skutecznej ochrony pieszych i rowerzyst�w. Dzia�ania publicznej administracji drogowej nie doprowadzi�y do poprawy bezpiecze�stwa rowerzyst�w w ruchu drogowym.





Poprawi�o si� co prawda bezpiecze�stwo pieszych, wci�� jednak w Polsce nadal co trzeci zabity na drodze to pieszy, podczas gdy w UE - co pi�ty. Na niezadowalaj�cy stan bezpiecze�stwa pieszych i rowerzyst�w wp�yw ma r�wnie� niedostosowanie infrastruktury drogowej do ich potrzeb. NIK zwraca uwag�, �e d�ugo�� tras dla rowerzyst�w przyrasta�a w ostatnich latach wolniej ni� popularno�� ruchu rowerowego.

Og�lny stan bezpiecze�stwa na polskich drogach w ostatnich pi�ciu latach wyra�nie si� poprawi�. W por�wnaniu z 2010 r. liczba wypadk�w drogowych w 2015 r. zmala�a o 15 proc. (o 5 865), liczba poszkodowanych zmniejszy�a si� o 19 proc. (o 10 116 os�b), w tym liczba ofiar �miertelnych a� o 25 proc. (o 969 os�b). W 2015 roku odnotowano 32 967 wypadk�w drogowych, w kt�rych poszkodowanych zosta�o 42 716 os�b, z czego �mier� ponios�o 2 938 os�b.

czytaj tak�e:
Spad�a liczba zabitych, ale wci�� najcz�ciej gin� piesi!
20-04-2016

Policja podsumowa�a ostatecznie stan bezpiecze�stwa na polskich drogach w 2015 roku. Tym samym mamy oficjalne potwierdzenie, �e by�o bezpieczniej ni� przed rokiem...

Jednocze�nie z danych uzyskanych przez NIK wynika, �e wska�niki wypadkowo�ci w�r�d rowerzyst�w wykazuj� tendencj� odwrotn�. Liczba wypadk�w z udzia�em rowerzyst�w w por�wnaniu do 2010 r. zwi�kszy�a si� bowiem w 2015 r. o 18,3 proc., a liczba poszkodowanych rowerzyst�w o 16,9 proc.

czytaj tak�e:
Rowerzy�ci spowodowali co trzeci wypadek ze swoim udzia�em
12-07-2016

Niemal co chwil� widzimy niew�a�ciwe zachowania na drodze os�b kieruj�cych rowerem. To trudne do zrozumienia, bo przecie� to przede wszystkim od ich post�powania zale�y w�asne zdrowie...

Uwag� zwraca natomiast poprawa bezpiecze�stwa pieszych. Liczba wypadk�w z udzia�em pieszych w ci�gu 6 lat spad�a o 24 proc. (o 2705 wypadk�w), a liczba zabitych o 26 proc. (o 320 os�b). Wci�� jednak w Unii Europejskiej stanowi� oni 21 proc. wszystkich ofiar �miertelnych, natomiast w Polsce to nadal co trzeci zabity na drodze.

Cho� og�lny stan bezpiecze�stwa na polskich drogach poprawia si�, to jednak zbiorcze statystyki z ostatnich kilku lat s� alarmuj�ce. W latach 2010-2015 w Polsce mia�o miejsce prawie 220 tys. wypadk�w drogowych, w kt�rych poszkodowanych zosta�o ponad 290 tys. os�b. W zdarzeniach tych niepokoj�co du�y udzia� mieli piesi i rowerzy�ci. O ile w 2010 r. stanowili oni 30 proc. poszkodowanych i 39 proc. zabitych we wszystkich wypadkach drogowych, to w ci�gu kolejnych pi�ciu lat wska�niki te ros�y i w 2015 roku osi�gn�y poziom odpowiednio 32 proc. i 41 proc.

Na tle innych kraj�w Unii Europejskiej Polska wyr�nia si� wyj�tkowo wysokim zagro�eniem niechronionych uczestnik�w ruchu - w Unii stanowi� oni 28 proc. wszystkich ofiar �miertelnych, a wi�c o 13 proc. mniej ni� w Polsce. Ponadto wbrew obiegowym opiniom, ogromna wi�kszo�� poszkodowanych to wcale nie pijani lub niewidoczni piesi czy rowerzy�ci. Ofiarami s� cz�sto dzieci i osoby starsze, gin�ce w ci�gu dnia na nowych lub dopiero co zmodernizowanych drogach.

Niniejsza kontrola jest jednym z komponent�w kontroli projektowej realizowanej przez NIK, przedmiotem kt�rej s� zagadnienia zwi�zane z bezpiecze�stwem pieszych i rowerzyst�w w ruchu drogowym. Kontrol� przeprowadzono w 38 jednostkach, w tym w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju (obecnie Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa), zarz�dach dr�g wszystkich kategorii oraz w jednostkach zarz�dzaj�cych ruchem.

Najwa�niejsze ustalenia kontroli

Obecny system zarz�dzania bezpiecze�stwem ruchu drogowego (brd) nie umo�liwia skutecznej ochrony pieszych i rowerzyst�w. Dzia�ania Krajowej Rady Bezpiecze�stwa Ruchu Drogowego (mi�dzyresortowy organ doradczy i pomocniczy Rady Ministr�w w sprawach bezpiecze�stwa ruchu drogowego) i rad wojew�dzkich nie przynios�y w okresie obj�tym kontrol� zak�adanych efekt�w w przyj�tych programach poprawy brd. W ocenie NIK dzia�ania te by�y nieskoordynowane i niekomplementarne, dlatego te� trudno m�wi� o zbudowaniu sp�jnego systemu bezpiecze�stwa ruchu drogowego. Z ustale� kontroli wynika, �e instytucje tworz�ce system zarz�dzania brd nie wsp�pracowa�y ze sob� i nie by�o mi�dzy nimi przep�ywu informacji (za wyj�tkiem rocznej sprawozdawczo�ci).

Instytucje odpowiedzialne za proponowanie kierunk�w polityki pa�stwa w zakresie brd, przygotowanie i realizacj� program�w poprawy brd w ca�ym kraju i poszczeg�lnych wojew�dztwach nie posiada�y ponadto kompletnych i wiarygodnych statystyk na temat wypadkowo�ci i bazowa�y na �r�d�ach pochodz�cych ka�dorazowo z jednostek Policji. Dane te, gromadzone w Systemie Ewidencji Wypadk�w i Kolizji, nie by�y jednak rzetelne w zakresie identyfikowania przyczyn i skutk�w zdarze� i wypadk�w drogowych (policyjna baza danych nt. wypadk�w drogowych SEWiK zawiera du�o b��d�w, dlatego tworzone na jej podstawie analizy nie odzwierciedlaj� w pe�ni zagro�e� wyst�puj�cych w ruchu drogowym - patrz kontrola NIK Dzia�ania Policji na rzecz bezpiecze�stwa obywateli w ruchu drogowym).

Skontrolowane rady BRD nie opracowywa�y analiz i ocen podejmowanych dzia�a� b�d� sporz�dza�y je nierzetelnie. Krajowa Rada BRD nie posiada�a narz�dzi do przeprowadzania analiz realizowanych przedsi�wzi��, poniewa� nie przygotowa�a na poziomie krajowym sp�jnego i kompleksowego systemu gromadzenia danych dotycz�cych bezpiecze�stwa w ruchu drogowym. W dodatku nie zapewniono wystarczaj�cych �rodk�w na finansowanie dzia�a� z zakresu brd, zw�aszcza inicjatyw podejmowanych przez wojew�dzkie rady BRD, finansowanych cz�sto z ograniczonych bud�et�w WORD.

Mia�o to istotny wp�yw na niewielk� aktywno�� i nisk� skuteczno�� tych dzia�a�. Do 2013 roku realizowany by� Krajowy Program BRD Gambit 2005. Zrealizowano w nim jednak nieca�e 60 proc. zada� przewidzianych do realizacji. Z kolei w przyj�tym przez Krajow� Rad� BRD w 2013 roku Narodowym Programie Bezpiecze�stwa Ruchu Drogowego (NPBRD) uwzgl�dnione zosta�y rozwi�zania organizacyjne, kt�re nie mia�y umocowania w przepisach prawa (mowa o powiatowych, gminnych i miejskich radach BRD). W konsekwencji realizacji zapis�w tego programu sporadycznie powstawa�y samorz�dowe rady BRD, kt�re nast�pnie rozwi�zywano z uwagi na wspomnian� wad� prawn�. Co istotne, nie powstawa�y jakiekolwiek odr�bne programy s�u��ce bezpiecze�stwu pieszych i rowerzyst�w.

Ponad po�owa zarz�d�w dr�g (11 z 20) nie sporz�dzi�a projekt�w Planu rozwoju sieci drogowej oraz Planu finansowania budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dr�g. Brak tych kluczowych projekt�w uniemo�liwia� systemowe i kompleksowe okre�lanie kierunk�w rozwoju i utrzymania infrastruktury drogowej w stanie gwarantuj�cym popraw� bezpiecze�stwa pieszych i rowerzyst�w. Z dziewi�ciu jednostek posiadaj�cych Plan rozwoju sieci drogowej, tylko w pi�ciu przypadkach by� on aktualizowany oraz niezw�ocznie po opracowaniu przekazywany do organ�w w�a�ciwych do sporz�dzania miejscowych plan�w zagospodarowania przestrzennego.

W ocenie NIK niezadowalaj�cy stan bezpiecze�stwa pieszych i rowerzyst�w wynika� m.in. z niedostosowania infrastruktury drogowej do ich potrzeb. G��wn� przyczyn� tego stanu by�o niewykonywanie lub nierzetelna realizacja podstawowych zada� ustawowych nale��cych do jednostek zarz�dzaj�cych infrastruktur� pieszo-rowerow� oraz organ�w zarz�dzaj�cych ruchem.

Trasy rowerowe stanowi� w Polsce zaledwie ok. 3 proc. ��cznej d�ugo�ci sieci dr�g publicznych i budowane s� przede wszystkim w aglomeracjach miejskich. W konsekwencji rowerzy�ci poruszaj� si� najcz�ciej po jezdni. Z wynik�w kontroli wynika, �e w ostatnich latach sytuacja rowerzyst�w nie uleg�a znacz�cej poprawie. W latach 2011-2015 (I p�rocze) na sieci dr�g administrowanych przez skontrolowane jednostki zarz�dzaj�ce drogami nie zmieni�a si� w zasadniczy spos�b ani d�ugo��, ani ilo�� infrastruktury drogowej przeznaczonej dla pieszych i rowerzyst�w. We wszystkich skontrolowanych jednostkach nie uleg� zmianie lub odnotowano tylko niewielki przyrost tzw. infrastruktury liniowej - chodzi o drogi i pasy ruchu dla rower�w, chodniki i pobocza. Podobna sytuacja mia�a miejsce w odniesieniu do tzw. infrastruktury punktowej - chodzi o przejazdy dla rowerzyst�w, przej�cia dla pieszych, �luzy rowerowe, k�adki i tunele dla pieszych i rowerzyst�w, wyspy azylu dla pieszych oraz sygnalizacj� �wietln�.

W 65 proc. zarz�dach dr�g w og�le nie prowadzono odr�bnej ewidencji potrzeb i planu wydatk�w w odniesieniu do infrastruktury pieszo-rowerowej, lub dane te by�y niekompletne. W efekcie zarz�dy dr�g nie wiedzia�y ile pieni�dzy jest potrzebne na bie��ce utrzymanie i remonty tras dla rowerzyst�w i pieszych oraz na nak�ady inwestycyjne, co z kolei uniemo�liwia�o prawid�owy rozw�j tej infrastruktury.

Przyk�adem dobrych praktyk dynamicznego rozwoju wydzielonej infrastruktury rowerowej i dzia�a� na rzecz bezpiecze�stwa rowerzyst�w jest miasto Gda�sk. Trasy rowerowe g��wne i zbiorcze w Gda�sku budowane by�y w formie odseparowanej od innych uczestnik�w ruchu drogowego. Zazwyczaj by�y to wydzielone drogi, a w niekt�rych przypadkach wydzielone pasy ruchu dla rower�w. Na drogach lokalnych (i ni�szych klas) uspakajano ruch pojazd�w mechanicznych, poprzez wyznaczanie stref ograniczonej pr�dko�ci (do 30 km/h), dzi�ki czemu mo�liwe by�o integrowanie ruchu rowerowego z samochodowym. Taki schemat kszta�towania infrastruktury rowerowej z powodzeniem wdro�ony zosta� przez w�adze Gda�ska na wz�r wielkich aglomeracji europejskich o wysokim udziale ruchu rowerowego.

Z ustale� kontroli wynika, �e infrastruktura pieszo-rowerowa znajdowa�a si� w z�ym stanie technicznym i by�a niew�a�ciwie oznakowana.

We wszystkich 20 skontrolowanych zarz�dach dr�g stwierdzono niezapewnienie odpowiedniego stanu technicznego infrastruktury drogowej s�u��cej pieszym i rowerzystom. Ujawnione uszkodzenia mia�y wprawdzie zr�nicowany charakter, tym niemniej wyst�powa�y powszechnie i w ka�dym przypadku powodowa�y obni�enie poziomu bezpiecze�stwa pieszych i rowerzyst�w w ruchu drogowym. Niedostosowanie parametr�w technicznych zarz�dzanej infrastruktury drogowej przeznaczonej dla pieszych i rowerzyst�w do obowi�zuj�cych norm stwierdzono w po�owie jednostek. Odst�pstwa te dotyczy�y najcz�ciej: wysoko�ci prog�w i uskok�w na kraw�nikach, chodnikach, przej�ciach dla pieszych i przejazdach dla rower�w.

W a� 85 proc. zarz�d�w dr�g wykryto nieprawid�owo�ci zwi�zane z przeprowadzaniem okresowych kontroli stanu technicznego dr�g. Przede wszystkim podczas przegl�d�w nie sprawdzano i nie odnotowywano sposobu wykonania zalece� z poprzednich kontroli, a tak�e - w przypadku stwierdzenia nieprawid�owego stanu technicznego - nie formu�owano zalece� pokontrolnych. W dw�ch jednostkach zdarza�o si�, �e kontrole te przeprowadza�y osoby nieposiadaj�ce uprawnie�, a na sieci dr�g powiatu nowodworskiego kontroli takich w og�le nie prowadzono. W konsekwencji zarz�dcy nie dysponowali wiarygodnymi informacjami o stanie technicznym zarz�dzanej infrastruktury, a w wyniku przeprowadzania przegl�d�w przez osoby nieuprawnione mog�o dochodzi� do nieprawid�owego oceniania poszczeg�lnych jej element�w.

W 65 proc. skontrolowanych zarz�d�w dr�g nie wykonywano w pe�nym zakresie remont�w i prac utrzymaniowych, kt�rych konieczno�� wynika�a z zalece� wynikaj�cych z poprzednich przegl�d�w stanu technicznego infrastruktury drogowej. T�umaczono to brakiem pieni�dzy.

W po�owie skontrolowanych jednostek stwierdzono nieprawid�owo�ci zwi�zane z opracowywaniem i zatwierdzaniem projekt�w sta�ej organizacji ruchu. Rozpatrywano, a nast�pnie zatwierdzano projekty niekompletne, kt�re nie spe�nia�y wymaga� wynikaj�cych z obowi�zuj�cych przepis�w. W rezultacie tych brak�w, na etapie zatwierdzania organizacji ruchu nie by�y brane pod uwag� wymagane przepisami prawa i kluczowe z punktu widzenia bezpiecze�stwa ruchu drogowego informacje wynikaj�ce z takich za��cznik�w jak: plany orientacyjne, opisy techniczne, lokalizacja znak�w i urz�dze� sygnalizacyjnych, parametry i geometria drogi, a nawet opinie policji i zarz�d�w dr�g.

Najwi�ksze zaniedbania dotycz�ce administrowania infrastruktur� pieszo-rowerow� w�r�d skontrolowanych odcink�w stwierdzono na sieci dr�g powiatu nowodworskiego (woj. pomorskie). Ograniczenia bud�etowe spowodowa�y, �e nie wykonywano tam podstawowych i kluczowych z punktu widzenia bezpiecze�stwa pieszych i rowerzyst�w zada� z zakresu zarz�dzania drogami i zarz�dzania ruchem. W konsekwencji d�ugo�� dr�g dla rower�w w powiecie w ostatnich latach nie uleg�a zmianie i wynosi�a zaledwie 2,5 km, czyli niespe�na 1 proc. sieci drogowej. Ponadto istniej�ca infrastruktura pieszo-rowerowa by�a w z�ym stanie technicznym i niew�a�ciwie oznakowana.

Jedynie 30 proc. skontrolowanych jednostek zarz�dzaj�cych ruchem wykonywa�o przegl�dy prawid�owo�ci oznakowania z wymagan� cz�stotliwo�ci� i na ca�ej sieci administrowanych dr�g. W pozosta�ych 70 proc. kontrole takie w og�le si� nie odbywa�y, b�d� obejmowa�y tylko cz�� dr�g lub przeprowadzane by�y z cz�stotliwo�ci� mniejsz� od wymaganej. Spos�b prowadzenia dokumentacji pokontrolnej utrudnia�, a nawet uniemo�liwia� zidentyfikowanie, a nast�pnie wyeliminowanie nieprawid�owo�ci w oznakowaniu ci�g�w dr�g, jak i funkcjonowaniu urz�dze� sygnalizacji �wietlnej i d�wi�kowej.

Wyniki ogl�dzin na odcinkach dr�g w ci�gach kt�rych odnotowano najwi�ksz� liczb� wypadk�w z udzia�em pieszych i rowerzyst�w wykaza�y, �e na 90 proc. tych odcink�w istniej�ca organizacja ruchu (oznakowanie dr�g) w istotny spos�b odbiega�a od zatwierdzonej. Nieprawid�owa organizacja ruchu powodowa�a wzrost zagro�enia dla jego uczestnik�w. Niezgodno�ci dotyczy�y przypadk�w zlokalizowanego oznakowania i innych urz�dze� brd, kt�re nie wyst�powa�y w zatwierdzonych organizacjach ruchu, b�d� niewdro�enia organizacji ruchu wynikaj�cej z zatwierdzonych projekt�w.

A� 70 proc. skontrolowanych jednostek zarz�dzaj�cych ruchem nie przeprowadza�o analiz i ocen istniej�cej organizacji ruchu pod wzgl�dem jej zgodno�ci z obowi�zuj�cymi przepisami oraz brd, w tym bezpiecze�stwem pieszych i rowerzyst�w. W pozosta�ych przypadkach analizy wykonywane by�y nierzetelnie, poniewa� opiera�y si� na niewiarygodnych danych, kt�re pochodzi�y g��wnie z wynik�w sporadycznie przeprowadzanych okresowych przegl�d�w oznakowania, a ponadto nie sporz�dzano ich na pi�mie, cyklicznie i w odniesieniu do ca�ej sieci dr�g obj�tych zarz�dzanej ruchem.

NIK zwraca r�wnie� uwag�, �e minister w�a�ciwy ds. transportu nie dokonywa� analiz stanu bezpiecze�stwa pieszych i rowerzyst�w w ruchu drogowym, kt�re powinny stanowi� podstaw� do podejmowania stosownych inicjatyw legislacyjnych. Nierzetelnie prowadzono r�wnie� prace w zakresie implementacji przepis�w Konwencji wiede�skiej o ruchu drogowym. Zmiany do Konwencji nie zosta�y opublikowane w Dzienniku Ustaw, a zatem nie s� �r�d�em powszechnie obowi�zuj�cego prawa w Polsce.

Wnioski

Ze wzgl�du na skal� i znaczenie ujawnionych nieprawid�owo�ci w dzia�alno�ci publicznej administracji drogowej, zasadne jest podj�cie nast�puj�cych rozwi�za� systemowych, zar�wno w sferze organizacyjnej, jak i prawnej.

Najwy�sza Izba Kontroli uznaje za zasadne, aby minister w�a�ciwy do spraw transportu:
- podj�� dzia�ania maj�ce na celu przygotowanie projektu zmian ustawy Prawo o ruchu drogowym w zakresie stworzenia podstaw prawnych do powo�ywania powiatowych, gminnych i miejskich rad BRD. Podmioty te zgodnie z za�o�eniami Narodowego Programu Bezpiecze�stwa Ruchu Drogowego powinny wraz z Krajow� Rad� BRD i wojew�dzkimi radami tworzy� struktur� instytucji zarz�dzaj�cych systemem bezpiecze�stwa ruchu drogowego w Polsce;
- rozwa�y� mo�liwo�� nowelizacji rozporz�dzenia Ministra Infrastruktury w sprawie szczeg�owych warunk�w zarz�dzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarz�dzaniem w spos�b okre�laj�cy termin, w kt�rym zarz�dcy dr�g zobowi�zani byliby do uzupe�nienia brakuj�cych projekt�w zatwierdzonej organizacji ruchu;
- podj�� inicjatyw�, jako przewodnicz�cy Krajowej Rady BRD, i w porozumieniu z pozosta�ymi instytucjami zarz�dzaj�cymi systemem brd w Polsce doprowadzi� do opracowania og�lnopolskiego, sp�jnego i kompleksowego programu poprawy bezpiecze�stwa dedykowanego niechronionym uczestnikom ruchu drogowego.

Ze wzgl�du na stwierdzone ograniczenia w bud�etach samorz�d�w lokalnych, nierzadko wykluczaj�ce realizacj� podstawowych zada� zwi�zanych z zarz�dzaniem drogami i organizacj� ruchu na drogach samorz�dowych, NIK wnosi do ministra w�a�ciwego do spraw finans�w publicznych, aby w porozumieniu z ministrem w�a�ciwym do spraw transportu zapewni� jednostkom samorz�du terytorialnego sta�e finansowanie, kt�re umo�liwi�oby utrzymanie i rozw�j infrastruktury pieszo-rowerowej w stanie zapewniaj�cym bezpiecze�stwo na drogach.

Najwy�sza Izba Kontroli wnosi tak�e do jednostek zarz�dzaj�cych drogami i organ�w zarz�dzaj�cych ruchem o dostosowanie infrastruktury drogowej, zar�wno pod wzgl�dem stanu technicznego, jako�ci, d�ugo�ci, ilo�ci, jak i oznakowania do zwi�kszaj�cych si� potrzeb bezpiecze�stwa niechronionych u�ytkownik�w.

czytaj tak�e:
• O bezpieczeďż˝stwie pieszych i rowerzystďż˝w
 

copyright 2002-2024 | polityka prywatności | wydawca: Kalisz Media | kontakt | do góry