Z RYNKU
Rynek pojazdów ciężarowych | Iveco
Zmowa cenowa dotycząca sprzedaży pojazdów ciężarowych Iveco
16.09.2024 | źródło: UOKiK | foto: archiwum
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ukarał spółkę Iveco Poland oraz jej dilerów kwotą 240 milionów złotych. Sprawa dotyczyła niedozwolonych prawem praktyk w podziale rynku oraz ustalaniu cen sprzedawanych pojazdów ciężarowych.
Wydana decyzja dotyczy zmowy pomiędzy importerem samochodów ciężarowych Iveco Poland i dystrybutorami pojazdów Iveco. Zmowa trwała blisko 10 lat, co najmniej od czerwca 2009 do maja 2019 roku. Przedsiębiorcy przede wszystkim podzielili pomiędzy sobą rynek. Porozumienie polegało na tym, że Iveco Poland i dystrybutorzy ustalili obszary, na których pierwszeństwo obsługi klienta miał lokalny dystrybutor (czasem określane było to jako „rejonizacja”). Jeśli z prośbą o ofertę zwracał się potencjalny nabywca z innego miejsca, wówczas sprzedawca kierował go do konkurencyjnego dystrybutora lub przedstawiał mu niekorzystną ofertę, w ten sposób zniechęcając go do korzystania z usług dystrybutora innego aniżeli wynikało z zawartej zmowy rynkowej. Poza obszarami wyznaczonymi dealerom importer miał również własny teren, na którym w pewnym okresie przyznał sobie wyłączność na sprzedaż niektórych rodzajów ciężarówek.
Niedozwolone porozumienia przedsiębiorców zawsze oznaczają straty dla odbiorców ich produktów lub usług, w tym konsumentów. Podział rynku oznacza, że kupujący nie mogą skorzystać z konkurencyjnej oferty innych podmiotów. Z kolei zmowy cenowe to brak możliwości zakupu produktów taniej niż po z góry ustalonych cenach. Tak było w przypadku zmowy na rynku samochodów ciężarowych
- komentuje wydaną decyzję Tomasz Chróstny, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Spółka Iveco Poland utrzymywała podział rynku poprzez stosowanie rabatów i bonusów okresowych za wyniki w sprzedaży. Wywierała na dealerów naciski, aby skłonić ich do rezygnacji ze sprzedaży pojazdów klientom z innych obszarów. Dyscyplinowała również tych, którzy nie stosowali się do ustaleń, na przykład odbierając im rabaty.
Dealerzy również brali aktywny udział w zmowie. Niektórzy z nich przekazywali sobie informacje o potencjalnych nabywcach, jak również umawiali się między sobą, który z nich będzie miał prawo złożyć danemu klientowi ofertę na zakup pojazdu. W takich przypadkach pozostali dealerzy byli uprzedzani, aby nie kontaktować się z tym klientem i nie składać konkurencyjnych ofert. Pilnowali również, aby ich partnerzy handlowi (tzw. subdealerzy) także sprzedawali ciężarówki tylko na powierzonym im terenie.
Ustalenia dotyczące cen pojazdów marki Iveco
Podział rynku wspierany był przez ustalenia dotyczące cen. Przedsiębiorcy wymieniali się informacjami na temat cen zawartych w ofertach kierowanych do klientów. Miało to na celu przede wszystkim zniechęcenie potencjalnych nabywców do kupowania ciężarówek u innego dealera niż wynikało to z ustaleń oraz unikanie rywalizacji cenowej między dealerami o poszczególnych klientów.
Wysokie kary pieniężne dla Iveco Poland, dilerów i menadżerów
Za udział w porozumieniu ograniczającym konkurencję Prezes UOKiK Tomasz Chróstny nałożył kary w łącznej wysokości ponad 238 mln zł, z czego ponad 155 mln zł na Iveco Poland. Pozostali ukarani przedsiębiorcy to: przedsiębiorcy z grupy DBK (DBK z Olsztyna, CTC z Rudy Śląskiej, On Road Truck Services z Poznania), Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe Exmot z Bydgoszczy, Siltruck ze Skoczowa, Trans-Poz w upadłości ze Swadzimia, Uni-Truck z Zielonej Góry, STC z Rzeszowa, ADF Auto z Wrocławia, i Truck Nord Center z Sierpca. Dodatkowo kary w łącznej wysokości ponad 2,5 mln zł otrzymało również 10 osób fizycznych – menadżerów osobiście odpowiedzialnych za dopuszczenie do naruszenia prawa konkurencji przez kierowane przez siebie podmioty. Są to menadżerowie z Iveco Poland, DBK, CTC, Exmotu, Siltrucku oraz Uni-Trucku.
Kary nałożone na Iveco Poland i dilerów tej marki:
Iveco Poland: 155 561 291,58 zł
Uni-Truck: 46 811 461,41 zł
CTC: 13 785 927,31 zł
Siltruck: 5 971 959,54 zł
PUH Exmot: 5 328 604,34 zł
DBK: 4 531 844,71 zł
On Road Truck Services: 3 705 986,73 zł
ADF Auto: 1 126 634,02 zł
STC: 758 933,97 zł
Trans-Poz w upadłości: 605 383,81 zł
Truck Nord Center: 410 916,33 zł
Kary nałożone na menadżerów:
Daniel Wolszczak (Iveco Poland): 490 000 zł
Krzysztof Biesek (PUH Exmot): 360 000 zł
Marian Czapka (Siltruck): 315 000 zł
Andrzej Korcik (Uni-Truck): 315 000 zł
Tomasz Urbanowicz (CTC): 280 000 zł
Dariusz Mazanek (Uni-Truck): 280 000 zł
Ireneusz Sobieski (DBK): 183 750 zł
Michał Stankowiak (Uni-Truck): 112 000 zł
Daniel Kubieniec (CTC): 98 000 zł
Jacek Chodasewicz (CTC): 77 000 zł
W trakcie postępowania czterej przedsiębiorcy skorzystali z programu łagodzenia kar leniency (trzy spółki z grupy DBK, tj. DBK, CTC oraz On Road Truck Services, a także Trans-Poz). Umożliwia on przedsiębiorcom, którzy dostarczą istotne dowody na istnienie zmowy, obniżenie lub w niektórych przypadkach nawet uniknięcie kary.
Jako pierwsza zgłosiła się do UOKiK spółka DBK. Zrobiła to jednak już po wszczęciu postępowania, stąd nie mogła liczyć na całkowite odstąpienie od sankcji pieniężnej. Przekazała jednak informacje i dowody mające znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie. Dlatego Prezes UOKiK obniżył o 50 proc. karę nałożoną na tego przedsiębiorcę oraz jego podmioty zależne: CTC oraz On Road Truck Services.
Jako druga wniosek o złagodzenie kary złożyła spółka Trans-Poz. Przedsiębiorca uzyskał obniżenie kary o 20 proc. Z programu łagodzenia kar skorzystali również czterej menadżerowie z grupy DBK, którym Prezes Urzędu postawił zarzuty dopuszczenia do naruszenia prawa konkurencji przez kierowane przez nich spółki. Uzyskali oni obniżenie kary w takim samym stopniu, jak przedsiębiorcy.
Poniosłeś stratę przy zakupie ciężarówki Iveco? Możesz ubiegać się o odszkodowanie
Przypominam, że kto poniósł szkodę wskutek naruszenia prawa konkurencji, może złożyć do sądu cywilnego pozew przeciwko każdemu z podmiotów, który złamał prawo. Może to zrobić np. kontrahent przedsiębiorcy, który naruszył prawo konkurencji. Składając pozew, należy wskazać dochodzoną kwotę odszkodowania. Ustalając jej wysokość, należy rozważyć scenariusz alternatywny, czyli jak wyglądałaby sytuacja na rynku w przypadku braku naruszenia. Co do zasady szkodą będzie nadwyżka w zapłaconej cenie, która powstała w wyniku stosowania antykonkurencyjnych praktyk
- dodaje Prezes UOKiK Tomasz Chróstny
Uzyskanie odszkodowania umożliwia ustawa o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji (tzw. private enforcement), która weszła w życie w 2017 roku. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przygotował i opublikował specjalne opracowanie, w którym przybliża przepisy dotyczące tych kwestii.
