KARTKA Z PODRÓŻY

Kartka z podróży | Ossów, Sulejówek, Warszawa i Zielonka

Patriotyczne wycieczki wokół Warszawy

06.11.2024 | tekst: Maciej Kalisz | foto: archiwum

W historii Polski miesiąc listopad kojarzy się nierozłącznie ze świętem odzyskania niepodległości. Wokół Warszawy znajdziemy kilka miejsc, do których warto wybrać się na wycieczkę w tym czasie.

Nasza kolejna wycieczka dla zmotoryzowanych (jak też rowerzystów) prowadzi drogami wokół Warszawy. Nie zaplanowaliśmy tej trasy, bo można odwiedzić te miejsca pojedynczo lub w dowolnej kolejności. Wszystkie są w promieniu kilku kilometrów, ale chyba nie wystarczy na nie jednego jesiennego popołudnia. My rozpoczęliśmy w godzinach porannych, ale w też w trakcie poświęciliśmy czas na zdjęcia oraz zbieranie informacji.

Wybór tych miejsc związany jest z walką o niepodległość Polski. Według tego klucza Sulejówek czy Ossów wydaje się oczywisty. Jednak zachęcamy do szerszego spojrzenia na te wydarzenia - bitwę o Olszynkę Grochowską podczas Powstania Listopadowego czy miejsce rozstrzelania harcerzy i cywilów przez Niemców w odwecie za kolportowanie testu Roty napisanej przez Marię Konopnicką.

W podróży towarzyszy nam Honda Jazz w odmianie Crosstar. Najnowszą generację testowaliśmy pod koniec 2020 roku. Od tamtego czasu auto przeszło faceliting, ale pod maską nadal pracuje układ hybrydowy e:HEV, w którym silnik elektryczny ładowany jest podczas jazdy spalinowym.

Sulejówek

Podwarszawski Sulejówek został założony ponad 500 lat temu. Impulsem do przekształcenia tej niewielkiej wsi w miasteczko było powstanie linii kolejowej relacji Berlin - Moskwa pod koniec XIX wieku. A skoro były tory z czasem wybudowano przystanek Sulejówek do obsługi ruchu lokalnego. Korzystali z niego głównie mieszkańcy Warszawy. Magnesem były lecznicze właściwości okolicznych lasów przynależnych do uzdrowiska Otwock.

Coraz częściej miejsce to wybierali osoby zaliczane do śmietanki towarzyskiej. Wśród nich byli wysocy rangą wojskowi. Jednym z nim był Marszałek Józef Piłsudski, dla którego z darowizn społeczeństwa oraz funduszu Komitetu Żołnierza Polskiego wybudowano dworek Milusin. Na tym terenie powstały jeszcze dwie wille - Otradno i Bzów przeznaczone dla administracji i wojska.

W 2008 roku zapadła decyzja o przekształceniu całego kompleksu w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Jednocześnie rozpoczęto przygotowania do budowy nowego obiektu wystawienniczego. Otwarcie nastąpiło 14 sierpnia 2020 roku i związane było z obchodami 100-lecia Bitwy Warszawskiej. Nieopodal muzeum znajduje się bezpłatny parking dla samochodów osobowych. Drugi, większy, jest bliżej przystanku kolejowego. Wokół placówki i okolicznych willi mieszkaniowych obowiązuje zakaz parkowania.

Zielonka

Zielonka to kolejna miejscowość należąca do aglomeracji warszawskiej. Jest to też gmina wyróżniająca się dużą - ponad 30 ha - powierzchnią lasów. W przeszłości na jej terenie toczyła się między innymi bitwa z Rosjanami podczas Insurekcji Kościuszkowskiej. W latach 20. ubiegłego wieku znaczną część zajęło wojsko lokując tu poligon i zakłady zbrojeniowe, a nawet lotnisko polowe. W okresie okupacji obszar ten zajęli Niemcy, wykorzystując odizolowanie obszaru do licznych egzekucji.

Jedną z nich przeprowadzono w odwecie za rozwieszanie tekstu Roty na terenie Zielonki. W Święto Niepodległości 11 listopada 1939 roku rozstrzelano za to sześciu harcerzy i trzech cywilnych mieszkańców miasta. Ich nazwiska (nie ustalono personaliów jednej osoby, dwóm innymi udało się uciec) widnieją na tablicy umieszczonej na upamiętniającym monumencie. Drogę do niego wskazuje znak ustawiony od strony Warszawy przy DW634.

Miejsce jest uporządkowane, chociaż ustawione tablice informacyjne wymagają gruntownego odświeżenia. Niemniej udało się odczytać z nich opis tej historii. Jest też plan nadleśnictwa Drewnica z opisem rosnących gatunków drzew i innych atrakcji turystycznych. Zaparkowanie przed polaną, na której ustawiono pomnik, nie stanowi problemu o ile jest to kilka samochodów. Do tego miejsca wytyczono również trasę rowerową.

Warszawa

Stolica Polski była areną wielu historycznych wydarzeń. Miały one miejsce także na prawym - uważanym za mniej znaczącym - brzegu Wisły. Jedną z nich była Bitwa o Olszynkę Grochowską w czasie Powstania Listopadowego. Dla jej upamiętnienia oraz w hołdzie poległym poświęcono szereg tablic i pomników ustawionych od dzisiejszej ulicy Traczy wzdłuż Alei Chwały do skraju rezerwatu przyrody Olszynka Grochowska.

Cały kompleks jest uporządkowany, przejście obok wszystkich tablic wymaga dłuższego spaceru. Dla zmotoryzowanych przygotowano parking na styku ulic Traczy i Szerokiej.

Ossów

Punktem zwrotnym wojny polsko-bolszewickiej (a właściwie rosyjskiej) była Bitwa Warszawska. W pierwszej połowie sierpnia 1920 roku Armia Czerwona zbliżyła się do stolicy Polski. Decydujące kontruderzenia przeprowadzono pod Radzyminem i Ossowem (13-15 sierpnia). Na terenie tej drugiej miejscowości powstaje monument upamiętniający 18. z najważniejszych wojen w historii świata. Ale…

Muzeum w budowie - taki jest oficjalny status tego obiektu. Stosowną umowę z udziałem Ministra Obrony Narodowej i przedstawicieli samorządów lokalnych od wojewody do burmistrzów podpisano - a jakże - 14 sierpnia 2017 roku. Za realizacją miała stać ranga filii Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Przez kolejne dwa lata prace nie zostały rozpoczęte, a tym samym otwarcie na setną rocznicę Bitwy Warszawskiej było nierealne.

Kolejny dokument podpisano w 2020 roku, po czym faktycznie zaczęto budowę. W nowej koncepcji architektonicznej powstaje budynek o kubaturze blisko 5 m2. Wokół zaplanowano między innymi aleję zwycięstwa, taras widokowy oraz miejsce do przeprowadzania rekonstrukcji. Podczas naszej wizyty zastaliśmy spory parking z miejscami na samochody osobowe i autokary oraz drogę dla rowerów. Data otwarcia placówki dla publiczności wciąż jest przesuwana w czasie.