PRZEPISY
Projekty | Ustawa Prawo o ruchu drogowym i Ustawa o kierujących pojazdami
Uwagi ministerstw do pierwszeństwa pieszych i zatrzymania praw jazdy
18-06-2020 | tekst: Maciej Kalisz | foto: archiwum
Wiadomo już, że zapowiadany na 1 lipca termin wejścia w życie nowelizacji Ustawy Prawo o ruchu drogowym i Ustawy o kierujących pojazdami nie zostanie dotrzymany. Projekt zmian zatrzymał się na etapie konsultacji publicznych, a wcześniej oceniły go wskazane ministerstwa.
Przypomnijmy. Pod koniec ubiegłego roku rząd zapowiedział nowelizację przepisów drogowych w trzech zakresach. Ograniczenie prędkości do 50 km/h na obszarze zabudowanym ma obowiązywać przez całą dobę. Obecnie pomiędzy 23:00 a 5:00 można jechać szybciej o 10 km/h.
Druga zmiana to rozszerzenie sankcji za przekroczenie o ponad 50 km/h obowiązującego ograniczenia prędkości także poza obszarem zabudowanym. Za to wykroczenie ma być czasowo zatrzymywane prawo jazdy.
Od 2015 roku przepis ten obowiązuje na obszarze zabudowanym. Według danych Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji, dwa lata temu skorzystano z niego blisko 25 tysięcy razy, przed rokiem ukarano w ten sposób aż 42 tysiące kierowców.
Trzecia z planowanych zmian ma nałożyć na kierowcę obowiązek "ustąpienia pierwszeństwa pieszemu wchodzącemu na przejście albo znajdującemu się na tym przejściu". Jednocześnie "pieszy wchodzący na jezdnię lub torowisko albo pieszy przechodzący przez jezdnię lub torowisko, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność".
Projekt tych zmian trafił pod koniec stycznia 2020 roku do wykazu Rządowego Centrum Legislacji. W jego ostatnim punkcie podano 1 lipca jako datę wejścia przepisów w życie. Już wtedy tak szybka ścieżka wydawała się nierealna. Kilka tygodni później wprowadzono w Polsce obostrzenia związane z epidemią COVID-19.
Niemniej jeszcze w styczniu skierowano projekt zmian do konsultacji międzyresortowych. W załączonym do niego piśmie Minister Infrastruktury zwrócił się z prośbą o zajęcie stanowiska i zgłoszenia uwag do 14 lutego 2020 roku.
W odpowiedzi Minister Spraw Zagranicznych wyraził opinię, że zaproponowany projekt nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. Żadnych uwag nie miało Ministerstwo Finansów. Z kolei Ministerstwo Cyfryzacji poddało pod rozwagę odstąpienie od czasowego zatrzymania prawa jazdy za przekroczenie powyżej 50 km/h obowiązującej prędkości na drogach ekspresowych i autostradach.
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wskazał brak spójności w projektowanych zmianach wobec pierwszeństwa pieszego znajdującego się już na przejściu i wchodzącemu na nie.
Najwięcej uwag miał Minister Sprawiedliwości podkreślając między innymi brak doprecyzowania pojęcia "oczekiwania na możliwość wejścia na przejście dla pieszych". Ponadto należy zmodyfikować obowiązujący dziś przepis zabraniający wchodzenia na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd również na przejściu. Pieszy zbliżając się do jego krawędzi będzie musiał się zatrzymać i wyraźnie zasygnalizować kierowcy swój zamiar.
Na pieszego powinien też zostać nałożony zakaz korzystania "z telefonów i innych urządzeń upośledzających prawidłową percepcję (zwłaszcza wzrokową)" zarówno w obrębie przejścia, a także podczas przechodzenia przez nie.
Zaproponowano również, wzorem przepisów niemieckich, rozszerzenie pierwszeństwa pieszego także na osoby niepełnosprawne poruszające się na wózku inwalidzkim.
Z uwagi na ważkość proponowanych zmian względem zdrowia i życia, ich wprowadzenie powinno zostać poprzedzone długim vacatio legis. Czas ten należy wykorzystać na przeprowadzenie zmasowanej kampanii informacyjno-edukacyjnej.
W kwestii zatrzymania prawa jazdy za przekroczenie o więcej niż 50 km/h dopuszczalnej prędkości poza obszarem zabudowanym wskazano dużą dysproporcję z tą sankcją obowiązującą obecnie. W przypadku miasta jest to dwukrotność, czyli 100 proc. W proponowanym kształcie przepisów na drogach ekspresowych będzie to 42 proc., a na autostradach 36 proc. Warto więc rozważyć zmianę tego przepisu na "dwukrotne przekroczenie prędkości dopuszczalnej".
Swoje stanowisko wyraził też Prezes Rządowego Centrum Legislacji. Tu także zwrócono uwagę na brak spójności sytuacji, w której pieszy ma pierwszeństwo. Zaproponowano dodanie zapisu o takim przywileju także osobie wchodzącej na przejście.
Wskazano też na fakt, że rozszerzenie sankcji zatrzymania prawa jazdy za przekroczenie prędkości poza obszarem zabudowanym "spowoduje znaczny wzrost zadań wykonywanych przez starostów". Może się to wiązać z "koniecznością zatrudnienia dodatkowych pracowników". Taka sytuacja będzie niezgodna z informacją zawartą w Ocenie Skutków Regulacji, w której "nie przewiduje się wpływu regulacji na budżety jednostek samorządu terytorialnego".
Jednocześnie będzie to sprzeczne z konstytucyjnym przydziałem zadań i kompetencji samorządów oraz ustawowym podziale dochodów publicznych. Aby temu zapobiec należy wprowadzić dodatkowe zmiany.
W odpowiedzi na otrzymane uwagi Minister Infrastruktury usunął z projektu zmian zapis, że "pieszy znajdujący się na tym przejściu ma pierwszeństwo przed pojazdem" (art. 13 ust. 1). Pozostałe nie zostały uwzględnione.
W kolejnym materiale przedstawimy szczegóły konsultacji publicznych - jednostek samorządu terytorialnego, instytutów badawczych, organizacji pozarządowych oraz osób fizycznych.
